per vouwfiets van haarlem naar santiago de compostela in 2010



 

31 augustus


om 12.15 van huis vertrokken, uitgezwaaid door de zoon van esperanza, sebastian, en de buren cathy en nico. eerste stop bij balk visch aan 't spaarne de voorlopig laatste haring genuttigd en met de beste wensen van chantal en philip vertrokken naar amsterdam, waar op de architectenwinkel van marc citroentaart klaar staat en goede vriend jens, hij is dichter / graficus, aanschuift, net terug van 2 maanden spanje. na een uur weer vertrokken, anders komt deze reis nooit op gang. nog even bij broerlief langs en voorzien van de beste wensen richting utrecht koersgevat. ik heb op veel plekken gewoond, maar kon op slechts één geboren worden, utrecht en daarom vindt het echte vertrek daar plaats. samen met mijn reisgenoot, een plooibaar aapje dat ik enkele dagen voor vertrek van mijn broer kreeg, gaat het via abcoude, baambrugge, loenersloot - enkele slome koeien in een wei - verder langs het amsterdam-rijnkanaal tot ik ter hoogte van nieuwer ter aa een pontje ontwaar. met een rotgang naar de overkant over woelig water en verder via breukelen, maarssen tot onder de domtoren. hartelijk welkom geheten door patricia, leon, poes quichote en 7 maanden jonge santiago. niet al te laat naar bed na een goede en voedzame maaltijd.

 

 

 

01 september


kort en goed geslapen. na een krachtig ontbijt gevochten met netbook waar ik niet meer dan 10% netwerk uit kan krijgen. te weinig om het web op te kunnen. de apple van patricia biedt uitkomst waardoor de eerste update van deze site een feit is. later dan gepland ga ik op pad naar breda vergezeld van de beste wensen van patricia en een gulle glimlach van santiago. onder een gelukkiger gesternte kon ik niet aan een tocht naar compostela beginnen.

het fietsen naar breda verliep zonder problemen. meanderend langs de linge met een niet te felle zon kom ik op tijd aan op het begijnhof waar ik hartelijk wordt ontvangen door maria van hassel. die dag is net haar vader overleden en ik voel mij bezwaard bij haar langs te gaan. maria wil graag wat afleiding en heeft zelfs een pelgrimsmaal bereid. na een biertje om de hoek te hebben gedronken val ik als een blok in slaap.

02 september

 

op naar belgië. net over de grens geluncht en weer verder. de route is niet altijd even makkelijk te volgen en zo rij ik vele kilometers te veel. bij viersen neem ik een alternatieve route, die mooier is dan die uit het gidsje. het albert-kanaal oversteken en vóór de a-13 naar links de nete over en onder de a-13 door langs de nete direct richting lier. de jacobskapel is helaas al gesloten zodat ik een heel mooi jacobsstempel moet missen. in lier koop ik bij de afhaal chinees enig krachtvoer en ben verplicht om het buiten op te eten. geen betere plek dan op een bankje naast het politiebureau. uiteindelijk bereik ik in het donker fietsend langs de nete ter hoogte van duffel, de vroegere cisterciënzerabdij roosendael, waar het opzetten van mijn tent sneller gaat dan gedacht. er staat een piepklein tentje met fiets.

03 september

 

bij het ontwaken maak ik kennis met peter de bruin, die ook in z´n eentje naar santiago fietst. hij heeft ruim zes weken uitgetrokken voor zijn tocht en rijdt op een fiets met grote wielen. hij is veel sneller dan ik en na het ontbijt nemen we afscheid. in mechelen ontmoet ik een fotograaf, die vroeger veel gefietst heeft. lang en geanimeerd spreken we over het maken van lange fietstochten. verder gaat het en langs de dender bereik ik bij geraardsbergen camping de gavers, waar ik peter ontmoet die er al een paar uur is. de gavers is groot en tot 03.00 uur worden we entertained door vertrekkende en terugkerende belgen. wie goed wil slapen doet er verstandig aan deze camping te mijden als de pest.

04 september


gisteravond stelde peter voor om tot compiègne samen op te fietsen. hij moet zich dan wel inhouden, want ik kan hem met geen mogelijkheid bijhouden als hij echt los gaat. we willen vandaag beslist in frankrijk geraken en dat lukt na een heerlijk ontbijt met warme broodjes, een spiegelei, verse jus d'orange en sterke koffie. we koersen alleen samen door lessines en daar wordt juist herdacht dat ze zich in 1573 of 1583 - de meningen lopen al vroeg op de dag uiteen - hebben vrijgevochten van de nederlanders. vervaarlijk ogende schutters bekijken ons argwanig. na wat koffie gaat het verder richting frankrijk en vlakbij de grens is in lesdain nog een feestje met veel muziek en dans ter ere van de vele boomkwekers die er hun bedrijf hebben. in saméon zetten we uiteindelijk onze tenten op. je kunt er prima eten op de camping, wij eten draadjesvlees, goed bestorven en het smaakt dan ook voortreffelijk net als de rosé die rijkelijk vloeit.

05 september


vroeg vertrokken en copieus geluncht in cambrai. daarna toch nog tot aan st. quentin gefietst en onze tenten opgezet op een vrijwel verlaten camping municipale, waar de gardien veel tijd nodig heeft om de grote folianten in te vullen die ons na betaling van €3,80 p.p. recht geven er te bivakkeren. de gardien slaat voor dit luttele bedrag ook nog een genummerd paaltje bij ieder van onze tenten. we ontmoeten er de drie vlamingen die we die dag al eerder zijn tegengekomen. ze fietsen sneller dan wij en peter is lichtelijk jaloers. hij wil eigenlijk meer kilometers maken dan ik aankan op mijn vouwfiets met 20 inch wielen. peter is een dag later vertrokken dan ik en heeft het hele pad vanaf haarlem stipt gevolgd, maar beseft dat als hij in zijn tempo doorgaat de man met de hamer snel zal toeslaan. we nemen in de stad een biertje op de goede afloop van onze beide tochten.

06 september


vroeg opgestaan en onze drie vlamingen (franskoenleo.bloggen.be) uitgewoven. in de stad ontbeten met achterlating van onze bagage. de tocht omhoog is knap steil. de grote markt is voorzien van een immense kathedraal die helaas gesloten is. geen stempel derhalve. terug op de camping laden we de fietsen snel op en vertrekken richting compiègne. onze voorlopig laatste dag samen. peter gaat na compiègne door naar chartres en ik fiets naar parijs. we fietsen overwegend door mooie tot zeer mooie streken en raden iedereen van harte aan ook eens deze kant op te fietsen. neem je fiets mee in auto of trein als zo'n dagenlange tocht je tegenstaat. in compiègne overnacht in de pelgrimsherberg die gevestigd is op de begane grond van een oude kapel. de code ontvang je, als je erkend pelgrim bent, in het bureau de tourisme naast het stadhuis. gedineerd in brasserie de paris. prima mosselen, erbarmelijke bediening. de garcon is zo zelfingenomen dat hij ons amper opmerkt terwijl de meeste tafels leeg zijn.terug in de herberg is er een vlaams echtpaar dat in vier weken van nabij wuustwezel naar santiago moet fietsen. meer tijd hebben ze niet. hun voorbereiding was minutieus en duurde drie jaar. tot aan spanje vermijden ze zoveel mogelijk de steile klimmen om geen energie en tijd te verliezen. dagelijks minimaal 120 km koersen en in van tevoren gereserveerde plekken overnachten. knappe prestatie als het ze lukt.

07 september


we nemen in alle vroegte afscheid van onze vlamingen en vergezeld van een bon camino gaan ze er vandoor. ook peter en ik moeten op de fiets. peter eerst naar de fietsenmaker. een groter wordende slag in zijn achterwiel maakt dat nodig. we nemen afscheid van elkaar na een paar intense dagen. en hopen elkaar verder op de camino nog tegen te komen. alleen verder naar parijs, ruim honderd kilometer en het gaat tergend traag. de benen willen niet en de geest heeft het eveneens zwaar, een dag waaop je je eenzaam kunt voelen. toch komt paris in zicht. ik heb hier en daar wat afgesneden en denk zo tijd en kilometers te hebben bespaard. de abbaye van chaalis ligt magnifique en de tarte au citron doet alle zadelpijn snel vergeten. een mooi stempel rijker weer verder naar parijs. ik fiets langs het canal de l'ourcq, waarlangs roma wonen onder tamelijk erbarmelijke omstandigheden. geen fransoos die het erg vindt. eenmaal in parijs nuttig ik met mijn gastvrouw margarita een biertje op de hoek waarna we heerlijk dineren in een turks restaurant, ces genaamd. feuille de vigne en daarna grillade d'agneau au menthe et aubergine. als toetje meloen met olijven.

08 september

 

veel te vroeg moeten we afscheid nemen. margarita's job laat geen ruimte. we beloven elkaar snel weer te zien en dan is esperanza ook van de partij. zij en margarita zijn landgenoten en goede vriendinnen van elkaar. ik ga op weg naar brunoy waar didier en patricia op mij wachten. eerst langs de notre dame waar de dame van de acceuil hevig ongeïnteresseerd een zeldzaam slordig en lelijk stempel zet in mijn pelgrimspaspoort. ik mocht mijn fiets binnen de hekken op slot zetten en heb het geluk dat de man van de sécurité vraagt naar mijn stempel dat de fransen een tampon noemen. ik doe mijn relaas en hij loodst mij snel richting sacristie waar een indrukwekkend reliëf stempel alsnog mijn deel wordt. mijn dank is groot. gesterkt door dit geluk koers ik per r.e.r. naar brunoy. de weg er naartoe is veel te druk met camions en mijn gastheer staat doodsangsten uit wanneer ik het toch op de fiets zal proberen. met zware bepakking op de fiets een roltrap op of af is geen lolletje en in brunoy moet ik mijn vervoermiddel zelfs de trap opdragen bij gebrek aan lift of roltrap. fiets afladen en opvouwen en zo past alles prima in de auto. als altijd volgt een hartelijk onthaal. ze zijn mij dierbaar geworden, patricia, didier en hun zoon julien. ze willen alles weten over mijn tocht en ik vertel honderd uit. goed voor mijn frans, dat wel enige beoefening kan verdragen. het is een groot voordeel enig frans te spreken in dit mooie land. het heeft mij onderweg vaak geholpen.

09 september


ik blijf nog een paar dagen in brunoy. we gaan met z'n allen naar een gigantisch groot koopcentrum (ontworpen voor een nu nog virtuele stad), waar ik bij decathlon toch maar twee wielershirts koop en een kaartbeschermer. mijn poloshirts blijven in brunoy. zo koers ik later heel veel lichter verder richting santiago. we gaan aan tafel. schandelijk lekker gegeten en gedronken. mijn gastheer is een liefhebber en ik moet proeven (gouter) van veel heerlijke wijnen rood en wit.

12 september


vandaag moet het er van komen anders blijf ik forever in brunoy bij patricia en didier. ik wil chartres halen, 93km vanaf brunoy, en heb een eigen route uitgezet via allerlei kleine dorpjes, ver van drukke autowegen vandaan. het begin heb ik gisteren verkend en het voert door de bijzonder mooie bossen van sénart. na chartres is de volgende stop na 86km fréteval om daarna tours in 84km te halen. drie dagen stevig doorfietsen. erg goed na alle luiheid van de laatste dagen al heb ik er wel erg van genoten.

brunoy verlaten valt zwaar. de familie tannou is veel te gastvrij om zomaar te vertrekken en graag hadden ze gezien dat ik pas maandag op de fiets klom. soms moet je dingen forceren en zo ga ik veel te laat op pad richting chartres. eerst door het bois de sénart, een mooie tocht over zanderige bospaden. na het bos is google maps de weg kwijt en ik helaas ook. van hot naar her gaat het over wegen die ik met geen mogelijkheid kan vinden op mijn kaart. uiteindelijk nog net in het stikke donker fontenay-les-briis bereikt waar ik in het park van het plaatselijke chateau mijn tent opzet. ik heb er 2 jaar eerder gelogeerd, toen in het chateau, een tamelijk vervallen keet die dienst doet als recreatie oord voor de leden van de ratp. de volgende ochtend herkent de directeur mij en mag ik van de douches gebruik maken.

13 september


snel vertrokken uit fontenay-les-briis en via een redelijk eenvoudig te volgen route langs veel mooie stadjes om 18.30 uur de cathedraal van chartres bereikt. die zal ik morgenochtend gaan bezichtigen. nu eerst naar de camping municipale en er mijn tentje opzetten

onder het wakend oog van raquel delvaux eet ik een met kaas overladen pizza van dubieuze kwaliteit. ook raquel is in haar eentje op weg naar compostella. ze lijkt niet te kunnen praten, en moet alles wat ze wil weten of vertellen opschrijven.

14 september


slecht geslapen en goed ontbeten. tentje inpakken en op weg. raquel is nog druk bezig met haar yoga oefeningen en zo fiets ik alleen richting de cathedraal, die voor een groot deel in de steigers staat. hij wordt van buiten en van binnen grondig schoon geboend. de muren zijn binnen grotendeels zwart, het enig tastbare bewijs voor de vele miljoenen anonieme gelovigen en pelgrims die de kerk de afgelopen 700 jaar hebben bevolkt. ik hoop dat de restaurateurs ergens een klein stukje muur zwart zullen laten als hommage aan die talloos vele anoniemen. de glas-in-lood ramen maken grote indruk.


na de cathedraal volgt een fietstocht door de stad langs veel oude houten vakwerkhuizen. ik vervolg mijn weg langs soms onwezenlijk mooie plekken. bonneval, châteaudun, montigny-le-gannelon, st-jean-froidmentel tot aan fréteval, waar ik in het holst van de nacht arriveer.

de routebeschrijving er naar toe is niet vrij van onduidelijkheden, de hele dag sterke wind tegen waardoor het gemiddelde tempo op amper 10km per uur ligt. de camping municipal is volgens het gidsje tot eind september open, maar blijkt eind augustus al te zijn gesloten. de volgende morgen wijst de buurman mij een privé camping aan op slechts 600m van de municipal.

15 september


na enig summier fysiek opknapwerk en route voor tours. amper op weg kom ik voorbij een kleine charcuterie. het ruikt er heerlijk. de eigenaar, alain depardieu, blijkt een verre neef te zijn van acteur gérard. hij heeft geen brood, dus eerst naar de bakker om de hoek. alain doet twee dikke plakken lardon op mijn baguette. we praten nog wat over fietsen en hij vertelt dat hij na zijn retraite naar santiago wil fietsen, mede als hommage aan zijn vorig jaar overleden oudere broer met wie hij samen zou hebben gefietst. bij het afscheid krijg ik een heerlijke saucisson mee. tot nu toe heeft de zon volop geschenen en ook vandaag kent hij geen genade. er moet af en toe stevig geklommen worden en ondanks dat ik eerst in utrecht 6kg bagage heb achtergelaten en in brunoy nog eens 2kg blijft dit klimmen een zware opgave. fietsend achter peter de bruin moest ik vaak lossen en via sms weet ik waar hij nu uithangt. hij houdt een moordend tempo aan en zo lijkt het of ik bijna stil sta. bereik toch nog château-renault waar de camping municipale ook al eind augustus gesloten blijkt te zijn. ik vervloek het gidsje. er komt een franse mevrouw aan die het allemaal heel naar vindt, maar mij niet verder kan helpen. dan doemt uit het niets opeens raquel op, al snel gevolgd door een klein autootje met daarin nadia. zij was bezorgd en komt zien of raquel de camping heeft kunnen vinden. we worden uitgenodigd om bij haar in de tuin onze tenten op te zetten. wij volgen haar 2km over niet al te drukke wegen tot bij villedômer. douche, bad, eten misschien? hoe kunnen wij nee zeggen, en zo dineren wij fris geboend met nadia, haar zus marinette, en haar man claude en genieten van veel heerlijke zelf gemaakte gerechten. claude is kok geweest in zijn eigen restaurant, en bereidde in een oogwenk voor raquel een vegetarische schotel. hij had alleen aan mij gevraagd of ik van vlees hou. nou, en hoe!

16 september


claude blijkt niet alleen restaurateur te zijn, maar ook nog éleveur van schapen, geiten, varkens, kippen, ganzen en joost mag weten wat voor gevogelte nog meer. hij maakt van dit alles met veel plezier de lekkerste gerechten. daarnaast verzamelt hij antiek, en heel veel stenen en oude tegels, hallen vol. in de winter en als het regent verbouwt hij zijn huis. volgend jaar hoopt hij een gîte d'étappe te kunnen openen. bij ons vertrek krijgen we ieder zes perfect gekookte eieren, appels, tomaten en druiven, alles uit eigen tuin, mee. raquel gaat direct op weg naar tours en ik wil eerst geld pinnen in de stad. dat gaat me bij nader inzien veel te lang duren en dus toch maar direct richting tours. een mooi deel van de route. chateau la cote en chateau de valmer, en daarna tours. je kunt er de hele dag ronddwalen en ik moet mij beheersen anders kom ik nooit in santiago. bij de camping in montbazon gestopt na onderweg nog een bernache gedronken te hebben. die was net gearriveerd twee weken na de vendenge en persing. gist/belletjes, smaakt nog sterk naar druivensap.

17 september


nog steeds sterke wind tegen en veel klimmen. landschap blijft indrukwekkend. weids en heuvelachtig, grote boerderijen en de modernste landbouwmachines. ontkom niet aan de indruk dat de franse boer het goed heeft. maïs, zonnebloemen en vooral onafzienbare velden met suikerbieten zolang ik door frankrijk fiets.

bij poitiers in st-georges-lès-baillargeaux de camping opgezocht. fraai uitzicht op futuroscope. er is veel plaats en toch krijgen vier jongelingen direct naast mij een plek. op luide toon zijn ze tot laat bezig en de volgende ochtend zijn ze even luid al heel vroeg op.

18 september

 

ik heb een vers stokbrood bemachtigd en wil er behalve kaas ook nog wat saucisson op. ik grijp naar het papier waar ik hem de vorige avond in heb gewikkeld en merk dat hij is verdwenen. een saucisson met pootjes? mijn humeur daalt tot ver onder nul. vandaag en morgen is het jour du patrimoine. alle monumenten zijn open voor het publiek. poitiers is vergeven van de monumenten en ik beperk mij tot een aantal kerken. de st. radegonde, de st. pierre catheraal en het baptisterium. helaas is dat tot 15.00 uur gesloten. ik fiets verder richting saint-sauvant. daar is een camping municipale volgens het gidsje, maar ze bestaat niet meer als zodanig. sinds ruim een jaar is de camping toegewezen aan een stel circus artiesten, die van daaruit heel frankrijk en grote delen van europa tot in zuid-limburg bespelen. ik arriveer erg laat en tref het dat er net iemand vertrekt. hij informeert bij een collega en ik mag in een verborgen hoekje mijn tent opzetten.

19 september


slecht geslapen door gorgelend geluid van wat een zwembad blijkt te zijn en door het de hele nacht aanhoudend geblaf van een kennel honden. het jachtseizoen is in volle gang en de fransen schieten er vrolijk op los. ik maak kennis met isabelle en jules die vandaag vier is geworden. hun caravan is een enorme rotzooi waar het taarten bakken in volle gang is. ik vertrek naar st-jean-d'angely. onderweg kom ik tussen de dorpjes lezay en melle zowaar raquel tegen. we fietsen samen verder doch na anderhalve kilometer knapt er in haar achterwiel een spaak. ze durft niet verder te fietsen en gebaart dat ik niet op haar hoef te wachten. in melle tref ik in een café dat net sluit de eigenaar en een vriend, jules. deze heeft een vader die een begenadigd mecaniciën is. hij wordt gebeld en zal morgen de fiets van raquel repareren. jules gaat mij op zijn solex vooruit naar zijn moeder, die naast de kerk st. hilaire woont. haar leg ik uit wat precies de bedoeling is. zij zal raquel opvangen en ik ga na een bezoek aan de st. hilaire verder richting st.-jean-d'angely. een zware tocht met veel klimmen. in het donker kom ik aan en het enige restuarant dat open is of dat ik kan vinden, is een vietnamees. goed gegeten. ik krijg een papiertje mee met summiere aanwijzingen, maar duidelijk genoeg om de camping probleemloos te vinden. na 23.00 uur zet ik mijn tent op.

20 september


na een zware tocht met veel klimwerk en een moordende zon bereik ik royan. genieten van het landschap zat er niet in. dit is een dag om snel te vergeten. vlug op camping la triloterie mijn tent opgezet en nog even op de fiets geklommen, waardoor ik 1380 km na vertrek uit haarlem eindelijk de zee weer eens zie. dit maakt mijn hele rotdag in een klap weer goed. het is nog 5 dagen fietsen naar roncesvalles als ik het goed bereken.

22 september


na een dag op verhaal te zijn gekomen in royan weer verder gefietst. laat vertrokken en de ferry van 12.00 uur over de gironde gemist. wachten tot de volgende van 15.00 uur en daardoor niet ver gekomen. door pinède bossen gefietst waar maar geen einde aan lijkt te komen en in montalivet-les-bains voor het eerst de zee weer gezien. de camping ligt er verlaten bij, het restaurant op de hoek, la part des anges, serveert heerlijke huîtres en een goede pasta. de zee gaat 's nachts flink tekeer en van slapen is dan ook niet veel gekomen.

23 september


van montalivet-les-bains naar audenge gefietst over een goed aangegeven pelgrims fietspad en daar in het donker de camping opgezocht. een helse tocht door de bossen over een route die dicht bij zee ligt zonder die ook maar een moment te zien. 's nachts hevige regenval en na een opklaring waarin tent weer enigszins droog wordt en ik wil vertrekken opnieuw hevige regen. weer wachten op droog weer en de zon. geluk gehad en zo kan ik met een niet al te natte tent en route.

24 en 25 september


eindeloos door saaie pinède bossen gefietst. de enige afwisseling bestaat uit kaal gehakte stukken. het zijn productie bossen en alle bomen staan keurig gerangschikt in eindeloos lijkende rijen. dodelijk saai. tot labouheyre gekomen. de 25-ste tot peyrehorade, waar de camping municipal niet veel meer blijkt te zijn dan een geasfalteerde parkeerplaats voor campingcars. 2km verderop is een camping à la ferme. in het stikkedonker aangekomen, tentje opgezet waarbij een van de stokken breekt en mijn humeur tot ver onder nul daalt. volgende morgen allervriendelijkst onthaald met koffie en croissants door de boerin. ze kweken er groene en gele kiwi's, de laatste zijn minder zuur.

26 september

 

ik moet en zal saint jean pied de port halen en dat heb ik geweten. tot saint palais ging alles prima. daar op een charmant pleintje mathieu ontmoet. samen een biertje gedronken en ervaringen uitgewisseld. hij gaat van hotel naar hotel en fietst aanmerkelijk lichter dan ik. ook hij is raquel delvaux een aantal malen tegen gekomen en wij beiden denken dat raquel wel kan spreken, maar dat zij een gelofte van zwijgen heeft afgelegd. ik herinner me dat ze in chartres een papiertje liet zien waarop geschreven stond “je suis en silence”. de verdere tocht naar saint jean was een pure marteling. mijn fiets leek per afgelegde kilometer zwaarder te worden. toch saint jean gehaald in het donker. (twee dagen later controleerde ik de bandenspanning en blijkt er 2,5 bar in plaats van 4 bar luchtdruk in mijn banden te zitten. vandaar). het door nederlanders gerunde hostel is gesloten. aan de overkant verhuurt iemand chambres pour pèlerins. na aankloppen doet een boze mevrouw open. zo laat aankomen en zonder reservering, foei. toch een kamer gekregen en na een prima pizza in de pizzeria op de brug nog vóór 22.00 uur terug. goed geslapen in een groot bed, wat een luxe na al dat gecampeer op een smal matrasje.

27 september


mevrouw is streng maar ontdooit snel als ik laat merken haar regels te begrijpen en het volledig met haar eens ben wanneer een zeldzaam onbeschofte gast tegen haar tekeer gaat. na het ontbijt schrijf ik mijn ervaringen op, zoek foto's uit en hernoem ze. dat laatste is nodig omdat mijn website alleen kleine letters accepteert en mijn camera de foto's van hoofdletters voorziet. daarna komt het mooiste van de reis: uitzoeken wat ik niet verder mee ga nemen als bagage. met vier fietstassen neem je snel teveel mee. tent, matrasje, twee santiago reisgidsen en nog wat kleins blijven achter. eens kijken of ik die per post terug kan sturen. heb mijn website kunnen updaten in een sportwinkel op de brug over de nive. eenvoudig een kabeltje uit een computer halen en die in mijn eee steken en verder veel geduld oefenen.

's avonds dineer ik op aanraden van madame preuilh bij chez dee dee. vraag de gérant plaats vrij te houden aan mijn tafel voor als er nog een pelgrim langs komt. die laat niet lang op zich wachten. geum yun byun uit zuid-korea schuift aan en vertelt honderd uit over wat ze doet. ze is fotografe en maakt video films. ze heeft 4 maanden in london engelse les gevolgd om daarna via parijs naar st jean pied de port te treinen om van daar de camino te lopen.

28 september


vanochtend aan het ontbijt tref ik een waals stel, claudine en carmelo (zoon van italiaanse immigranten) dat niet verder gaat vanwege tijdgebrek. graag komen ze volgend jaar terug om de camino verder te volgen. madame adine preuilh, zo heet de aanvankelijk wat boze dame, praat honderd uit tijdens het ontbijt en geeft ons ieder een kleinood dat door de bisschop van lourdes in hoogst eigen persoon gezegend zou zijn. als atheïst heb ik geen idee wat ik er mee aan moet. na een hartelijk afscheid ga ik nogmaals naar de sportwinkel om een laatste e-mail te verzenden en om enige kaarten te schrijven aan familie. daarna snel op de fiets en op weg naar españa. dat gaat sneller dan verwacht. geeft een apart gevoel, eindelijk echt op de camino. de tocht naar de puerto de ibañeta is pittig, veel bloed, zweet en tranen later arriveer ik op het hoogste punt, puenta de ibañeta 1054m, waarna een  heerlijke afdaling volgt. de wind suist door helm en oren en de bochten liggen perfect. een super gevoel. duurt veel te kort. snel moet ik in de remmen voor roncesvalles en na een biertje heb ik niet de minste behoefte om verder te rijden. nog maar een biertje samen met robert imholz uit winterthur. hij doet de camino te voet. kom er ook nog geum yun byun tegen met wie ik in saint jean pied de port heb gedineerd. na een goede pelgrim maaltijd, soep daarna forel met frietjes en yoghurt toe en dit alles met koude rode wijn overgoten, vroeg naar bed want de nederlandse leiding van het pelgrim's hostel is streng. om precies 22.00 uur gaat het licht uit en val ik als een blok in slaap. om 02.10 uur ben ik klaar wakker. als in een golfbeweging gaat van achterin naar voren en weer terug een vrolijk gesnurk. bastonen overheersen. opeens een begin van een gillende keukenmeid en dan weer een ijle hoge fluittoon. een onzichtbare dirigent heeft een teken gegeven en het is doodstil. na enige tijd - 10 minuten, een half uur? - begint op een teken van de nog steeds onzichtbare dirigent het gesnurk weer. zo gaat het door tot het licht wordt aangedraaid. om 08.00 uur moeten we de herberg verlaten hebben.

29 september


kort en toch goed geslapen. na de nederlandse leiding hartelijk te hebben bedankt snel op pad op zoek naar een ontbijt. bocadillo met jamon en queso en zwarte koffie, en daarna via pamplona op weg naar puente la reina. de vlakte rond pamplona doet denken aan een woestijn. laat aangekomen in puente la reina. toch een plaats in het pelgrim's hostel. met drie jonge duitsers in het dorp gegeten. sopa de ajo (knoflook soep), de rode pimiento's uit eigen kweek (een lokale lekkernij), mooi stuk vlees en queso toe. er komt altijd koude rode wijn bij en alles bij elkaar zijn we de man €11 kwijt. daarna nog een demonstratie hoe de pimiento's gebrand worden. de kweker / brander vertelt honderd uit en draait zo af en toe het vuur dreigend hoog op. alles gaat goed. hartelijk afscheid genomen, de mensen in navarra zijn de enigen in spanje die werken. de rest luiert er maar wat op los volgens de brander. naar bed en slapen.

30 september


geen oog dicht gedaan. je ligt in stapelbedden en onder mij ligt een amerikaan die de hele nacht heeft gesnurkt. een kudde olifanten maakt minder kabaal. verder draaide hij zich zo vaak en met zoveel geweld om dat het leek op een aardbeving en on top of that liet hij scheten met de snelheid van een machinegeweer. deze ruftende snurker presteert het om mij te vertellen dat hij niet weet hoe hij slaapt. ik heb hem snel uit die droom geholpen. de fietstocht naar logroño wordt een marteling. het linker been zwelt al snel op en wat ik ook doe niets helpt. ik moet logroño wel halen, omdat het de enige stad van betekenis is op de route en ik daar doktoren kan vinden. ik krijg een sms van didier dat mijn overtollige spullen, verpakt in 2 cartons samen 6kg, in goede orde zijn aangekomen in brunoy. dat gaat flink schelen in de bergetappes die zo meteen gaan komen.

01 oktober


de arts maakt snel duidelijk dat het om een verrekte spier gaat en dat rust de enige uitkomst biedt, naast voltaren pillen en zafje. moet wel een ander hostel zoeken, want je mag maar 1 avond in dezelfde verblijven. ik moet minimaal 3 dagen rusten en daarna voorzichtig aandoen. lukt dat dan moet in 7 dagen de ellende over zijn. dat betekent dat ik morgen per trein naar burgos ga en de dag erna met de trein naar sahagun. daarna 2 dagen fietsen via léon naar astorga en daarna per trein naar ponferrada. zo vermijd ik een paar zware beklimmingen.

02 oktober


het loopt vaak anders dan geplanned, maar wat geeft dat. er gaat geen trein naar burgos waar ik mijn fiets in kan meenemen. dan maar de bus. de beste verbinding in spanje. van treinen hebben ze in combinatie met fietsen geen kaas gegeten. in burgos zijn juist de el cid spelen begonnen die het hele weekend zullen duren. heel veel volk op de been tot 's avonds heel erg laat. het hostel verbergt achter een oude gevel een hyper moderne accomodatie en ligt op loopafstand van de cathedraal. er vinden buiten allerlei ruiter spelen plaats en veel inwoners gaan gekleed zoals dat in de middeleeuwen gebruikelijk was.

03 oktober


het linker been wil niet erg beter worden en baart mij enige zorgen. fietsen gaat niet echt goed, mijn been zwelt snel op. dan maar per bus verder naar sahagun. niet dus, die bus vertrekt pas maandag. ik wil geen tijd verliezen en besluit per bus naar león te vertrekken. mijn fiets mag alleen mee als ik hem in een plastic tas stop of er een groot stuk karton over drapeer. deze attributen heb ik niet en op zondag is het allesbehalve makkelijk om er aan te komen. de kaartjesverkoper is onverbiddelijk, zonder gaat mijn fiets niet mee. de bus vertrekt pas om 16.30 uur en ik heb alle tijd om iets te regelen, en dat lukt. een chinese winkel is open en ik vind er voldoende plastic. buskaartjes gekocht en als na lang wachten de bus binnen 5 minuten weer vertrekt is de chaufeur zo gehaast dat ik mijn zuur gescoorde plastic vooral niet mag gebruiken. in een tropische regenbui bereiken we in iets meer dan 2 uur león. daar tref ik in het hostel peter de bruin met wie ik sinds compiègne sms contact ben blijven onderhouden. hij fietst met een pool en zij houden volgens mij een moordend tempo aan. ik ga per bus stukken sneller en zal ze over 3 dagen weer hebben ingehaald in ponferrada. want tussen león en ponferrada zit een erg steile klim die ik liever oversla in verband met been probleem. er resteren nog voldoende klimmen waarop ik mijn beide benen kan testen.

04 oktober


vandaag verplichte rustdag om been te laten herstellen. het hostel van de benedictinessen wordt gerund door een ouder frans echtpaar dat allerbeminnelijkst met de vele péregrino's omgaat. wat mails verzenden en lezen. nu wordt duidelijk dat esperanza op 14 oktober in madrid blijft en de 15e in santiago arriveert om met mij haar verjaardag te vieren. wordt een mooi einde van een lange en soms barre fietstocht. eerst nog een stukje fietsen. morgen naar astorga en van daar met de bus naar ponferrada. daarna moet het afgelopen zijn met het bussen. gefietst moet er worden. van ponferrada naar cebreiro, een klim met een lengte van bijna 30km. maar eerst eens goed eten. gisteren was het niet veel soeps, nou ja de soep was ok, maar over de rest valt bitter weinig positiefs te melden. vandaag echter erg goed gedineerd. geen haute quisine, maar degelijke kost. soep vooraf en daarna morcilla de león, ter gelegenheid van het san froilán feest omgedoopt in ..... de froilán (mijn aantekeningen zijn hier onleesbaar geworden). bij onze zuiderburen staat het bekend als beuling, en hier noemen wij het bloedworst. klinkt niet zo lekker dat laatste. in león is het dat wel. als worst is het niet meer te herkennen, er is een mousse van gemaakt, heel licht en kort gefrituurd. erg lekker. de vino tinto is dit keer ook goed drinkbaar. het hele pelgrims menu kost met toetje, wijn en koffie amper €10 en staat in schril kontrast tot wat elders in spanje als pelgrims menu wordt opgediend.

05 oktober


heerlijk om weer op weg te zijn. het stuk van león naar astorga biedt geen onoverkomelijke moeilijkheden, de tocht ligt bijna zo vlak als het hollandse landschap. linkerbeen houdt zich goed. van astorga naar ponferrada is hele andere koek. de klim naar het cruz de ferro is verdraaide steil en de afdaling daarna liegt er bepaald ook niet om. wat te doen? lastig om altijd verstandig te zijn, maar hier heb ik geen keuze. ik heb nog dezelfde dag weer de bus genomen, deze keer zonder ingewikkeld inpakwerk en zo arriveer ik in de stromende regen al op 5 oktober in ponferrada, waar ik kim ontmoet. heb haar al veel eerder gezien en gesproken. ze is studente en fietst nog niet zo lang. heeft een 50 jaar oude oma-fiets met gebrekkige remmen en is er toch in geslaagd om er op van st-jean-pied-de-port tot ponferrada te komen. een hele prestatie. ze vertelde vaak te hebben gelopen, vooral op de steile stukken. ze was graag tot santiago doorgefietst maar de tijd ontbreekt haar.

06 oktober


vroeg uit de veren en snel op pad. de klim naar o cebreiro is tergend lang en naar mijn idee toch redelijk wat zwaarder dan de klim van saint-jean-pied-de-port naar roncesvalles. een lange tocht waarin ik alle tijd heb om over van alles en nog wat na te denken. zo heeft mijn reisgenoot eindelijk een naam gekregen. je spreekt het uit als me-too en nu moet ik bedenken hoe het geschreven zal worden. m-2 of m/2, iemand een idee? nee, dan wordt het m-² en die heeft de hele tocht geen boe of bah gezegd en vooral geen poot uitgestoken. een aards lui kreng eigenlijk, maar wel een makkelijke reisgenoot. geen gezeur over welke route we zullen volgen en of we niet eens kunnen stoppen. ik heb het helemaal alleen voor het zeggen. een deel van de klim heb ik gelopen en op 2 km voor o cebreiro ontwaar ik in la laguna de castilla een bar annex albergue, a' escuela. het ruikt er erg lekker naar wat pollo con ajo blijkt te zijn. daar wil ik wel iets van proeven en ludi, die dit alles heeft bereid, laat weten dat er in het gehuchtje ook overnacht kan worden. dat blijkt boven het restaurant van haar en haar broer te zijn. er komen opeens veel fietsers voorbij, waaronder emilio uit barcelona. hem ben ik vaak tegengekomen op de camino. hij fiets alleen. we spreken steeds af om in santiago het glas te heffen. na emilio komt een groep van 8 zwaar bepakte russen halt maken. zij blijven en ik mag als tolk optreden. leuk, maar zo geweldig is mijn spaans nu ok weer niet. ik maak kennis met sasha, galina, vassili, natalja, marina, peter, katja en konstantin. we kunnen het al snel goed met elkaar vinden en besluiten de dagen tot aan santiago samen verder te fietsen. ondertussen wast ludi onze kleren en mikt ze ook nog eens in de droger. haar broer deelt ze de volgende morgen om 8 uur als beloofd uit.

07 oktober


na een hartelijk en snel afscheid gaan we op pad.´s morgens regent het ietsje en na een paar kilometer besef ik dat ik een telefoon en solarcell oplader heb achtergelaten. nu heb ik 2 gsm-en mee en zo kan ik toch informeren of ze niet toevallig in het etablissement van ludi liggen. haar broer is al onderweg om ze mij te brengen. woorden van dank schieten te kort. snel verder en in volledige mist bereiken we o cebreiro. we ontmoeten er een slanke gedistingeerde man met grijs haar, een verzorgd baardje en paardenstaart. hij is venezolaan, woont al jaren in marbella en heeft meegeholpen aan de restauratie van veel kerken langs de camino, zo ook aan die in cebreiro. hij is houtbewerker. samen met zijn vrouw loopt hij jaarlijks een deel van de camino om te zien of de gerestaureerde stukken zich goed houden.

ik heb geprobeerd het kerkje en de oude albergue ernaast te fotograferen maar veel meer dan wat mist heeft dat niet opgeleverd. na rond te hebben gekeken dalen we af naar liñares en komen miho tegen, een meisje uit japan die de russen blijken te kennen. miho loopt de camino en heeft een onvoorstelbaar hoog tempo al is haar dat niet aan te zien. mijn nieuwe vrienden houden van een goed leven en daar hoort al vroeg in de morgen rode wijn en/of port bij. het is even wennen. we stoppen vaak. triacastela snellen we voorbij in een moordend tempo. bij san cristobal ligt een zware vrachtwagen met een lading zand of grind op z´n zij. bij het remmen in een afdaling gekanteld. we rijden verder naar samos en genieten van enkele zeer snelle afdalingen. de bochten liggen perfect en in no-time bereiken we samos. we bezoeken er de kapel met de cipres. beide zijn ruim 1000 jaar oud. de cipres was 7 jaar geleden ziek en heeft nu nog steeds een mooi rubberen verband. we rijden nog door tot sarria en dan gaat het nog sneller. nieuw superstrak asfalt en een lege weg maken hoge snelheden mogelijk. in een sierlijke afdaling volgt na enkele mooie bochten een lang stuk rechte weg. ik noteer een topsnelheid van 74,3km. remmen lukt nog maar net. zonder moeite vinden we in sarria een goed onderkomen.

08 oktober


dit is geen gelukkige dag. het stortregent. er komt geen einde aan en na een ware marteltocht komen we in palas de rei aan. de albergue heeft plaats voor 3. we zijn met 9. ik ga op zoek naar meer slaapplekken en loop uiteindelijk een paar kilometer terug naar een albergue - hotel waar veel plaats zou zijn. dat wel maar niet in overeenstemming met ons budget. de receptioniste is uitermate behulpzaam en belt veel collega´s en vindt uiteindelijk 7 slaapplaatsen. ik reserveer ze en sjok met de laatste energie die ik nog kan opbrengen in de nog steeds stromende regen terug naar palas del rei. daar is opeens wel plaats voor ons in de pelgrims albergue. ik ben razend. we eten en slapen goed.

09 oktober

 

met een lichte regen vertrekken we naar santiago. eind van de morgen schijnt de zon volop en is alle ellende van de vorige dag snel vergeten. de route is makkelijk te vinden en de weg stijgt en daalt afwisselend. ik neurie iets en sasha herkent hierin onmiddellijk "мурка" (murka), een lied over russische criminelen met trieste afloop. kan mij niet herinneren dit wijsje ooit eerder te hebben gehoord. er is zelfs een film over gemaakt (bekijk de video helemaal!). in o piño vinden we een perfecte albergue. de keuken is van alle gemakken voorzien en van hier kunnen we morgen al vroeg in santiago zijn.

10 oktober

 

de bekende laatste loodjes. dat is hier uitgevonden. er moet flink op de pedalen worden gestaan. we bereiken uiteindelijk tegen 11.00 uur santiago en wringen ons door de duizenden toeristen richting het grote plein voor de kathedraal, de praza do obradoiro. omhelzingen en felicitaties, foto´s en de beloning voor al dat fietsen ophalen: de compostela. na 1 uur en 3 kwartier wachten en trappen opschuifelen ben ik aan bod. het gaat snel en dan heb ik na ruim 2360km fietsen het papiertje in handen dat mij voor vertrek in het vooruitzicht was gesteld. ik ben blij dat het er op zit. voorlopig even niet meer op de fiets, althans niet in de bergen. ik blijf nog tot de 18e en ga dan naar huis. eerst met esperanza hier haar verjaardag vieren.

11 oktober


's ochtend een bezoek gebracht aan de universiteitskliniek waar ik uitvoerig wordt onderzocht. ik heb de afgelopen dagen hoestend en proestend op de fiets gezeten en denk iets van een longontsteking te hebben. vijf uur later sta ik weer op straat in de wetenschap dat mijn longen in goede conditie zijn. mijn hart kende opeens een hartritmestoornis, een hoogst onwelkome verrassing. het was niet dodelijk - wat fijn! - en eenmaal thuis moest ik maar eens bij de dokter langs.

weer in de stad tref ik peter de bruin, die dan al terug is uit cabo de finisterre. met hem toch nog het al in compiègne afgesproken glas gedronken en een hapje gegeten. hij heeft een lange camino achter de rug, is via biarritz naar lourdes gefietst en terug over oloron naar santiago. zijn fiets is geheel gereviseerd.

een dag later tref ik raquel delvaux. ook haar fiets is danig onder handen genomen, maar blijft herkenbaar. ook zij gaat nog naar finisterre. 's avonds lees ik een mail van miho. kan het amper geloven dat ze vandaag in santiago is gearriveerd. we proberen elkaar te ontmoeten, maar dat lukt helaas niet.

14 oktober


niets vermoedend loop ik bij het seminario menor naar mijn fiets en tref er de fiets van raquel. ze is al na drie dagen terug van haar trip naar finisterre. 's avonds zijn wij uiterst genoeglijk samen een hapje gaan eten. later voegt sasha zich nog bij ons die dan ook net terug is van de kust. hij en raquel troffen elkaar toevallig in santiago en kwamen er snel achter dat ze dezelfde hollander kenden. we dronken samen een glas in een grand café en luisterden vanaf 23.00 uur naar een ware piano virtuoos.

 

vanuit santiago een welgemeende groet aan alle bezoekers van deze site,

rederik en m-²

17 oktober


een paar heerlijke dagen met esperanza in santiago doorgebracht. we verblijven in hotel san nicolas, gesitueerd in een oud pand waar ooit een leerfabriek in was gevestigd. we hebben ons tegoed gedaan aan veel van het lekkers dat galicia te bieden heeft.

het leven na de camino is weer fel realistisch. mijn cateye 5 fietscomputer die amsterdam, belgië, frankrijk en de hele camino in spanje braaf op mijn stuur is blijven zitten, heeft na een paar dagen van inactiviteit mijnerzijds de benen genomen. alle triviale data over afgelegde aantal kilometers, gemiddelde afstand per dag, hoogste behaalde snelheid en nog zo wat voorgoed verdwenen. tenzij cateye 5 besluit op zijn schreden terug te keren. moet hij wel snel zijn want morgen vertrek ik naar a coruña om er een boot te scoren richting het vaderland. tot later...

18 oktober


esperanza naar het vliegveld gebracht en terug in hotel om spullen in te pakken en de bus te nemen naar a coruña. met de boot terug en pas dan zit deze camino er op. bij aankomst op het busstation valt mijn oog op een busreis naar amsterdam, dit maakt nieuwsgierig. hoe snel gaat dat, en wat kost het? het is een interessant aanbod. moet ik de boot nog wel nemen? ga hierna de stad in op zoek naar een hotel. het ligt vlak bij zee en ik maak nog een strandwandeling.

19 oktober


het kon niet uitblijven, de boot die ik in a coruña wilde nemen richting het vaderland is een bus geworden. de boot ging hoogstens tot plymouth of portsmouth en van daar met trein en/of bus naar dover om in calais te eindigen tussen stakende fransozen. dat laatste wilde ik liever niet, en met een busticket voor €153 inclusief 4 fietstassen en mijn fiets bood de bus een niet te kloppen alternatief.

hoe laat gaat de bus? ik kreeg gisteren een uitdraai mee met daarop 2 tijden (10.30 en 19.00) en 2 prijzen (€153 en €348). de kaartjesverkoper blafte bij herhaling siete de la tarde in mijn oor en ik maakte daar uit op dat de bus om 7 uur in de avond zou vertrekken. vanmorgen vroeg opgestaan, een heerlijke douche genomen en rustig ontbeten. daarna op de fiets langs het strand richting het busstation. ik ontwaar de torre de hercules en koers er op aan. tegen 10.50 uur bereik ik de buskaartjes verkoper die mij vrolijk toeblaft dat de bus om 10.30 uur is vertokken. zelden zo razend geweest. helpt echter weinig, de bus komt niet terug. er zit weinig anders op dan 2 dagen te wachten en zo zal ik op donderdag 21 oktober om 10.30 uur alsnog naar amsterdam vertrekken.

22 oktober


om 19.14 uur aangekomen in amsterdam, waar broer ewout mij opwacht samen met marcela. snel in zijn auto naar huis waar esperanza allerlei lekkers heeft klaar staan. de buren nico en cathy zijn eveneens van de partij.

24 oktober


bij het lezen van de kranten word ik getroffen door een naar bericht. de schipper van het pontje over het amsterdam-rijnkanaal bij nieuwer ter aa is ongekomen bij een bizar ongeluk. zijn pontje is overvaren door een vrachtschip uit duitsland. hetzelfde pontje als waar ik op 31 augustus over schrijf. hij was een aardige en enthousiaste schipper.

naschrift

 

de doktoren in santiago wisten met zekerheid bij mij een hartritmestoornis vast te stellen, en in nederland kwam daar nog enig boezemfibrileren bij alsook een matige pompfunctie. heartfailure in goed nederlands.

bij mijn vertrek naar santiago hing er verandering in de lucht. daarbij dacht ik beslist niet aan het worden of zijn van patiënt. tijdens het fietsen, ergens in frankrijk, kreeg ik het idee om terug te keren in de advocatuur, om contrabas te leren spelen, en om nogmaals de mont blanc te beklimmen. dat eerste heb ik laten varen vanwege te veel stress. bergklimmen en hartfalen is geen goede combinatie, dus bye bye mont blanc. sinds mei 2011 krijg ik contrabas les. was ik daar maar eerder mee begonnen.

had ik mij vooraf medisch moeten laten keuren? neen, ik voelde mij kerngezond en had energie voor tien.

van het maken van meerdaagse fietstochten is het nog niet gekomen. gepland stonden ze wel.

 

ik ben wel blijven fietsen. eerst op mijn solide vouwfiets, die in juli 2016 er opeens de brui aan gaf. een tijdens het fietsen afgebroken stuurkolom deed mij stevig crashen en dat was het einde van mijn vouwfiets avontuur. daarna ben ik overgestapt op een ligfiets en daar heb ik geen seconde spijt van gekregen. zó moet fietsen ooit gedacht zijn. wat een genot, een onbelemmerd uitzicht op boomtoppen, op bewolkte- en blauwe luchten en het verkeer. geen zadelpijn meer, geen tintelende handen, niet steeds een andere zitpositie hoeven kiezen. rustig liggen en genieten!

 

mede door al dit fietsen is mijn conditie aanmerkelijk verbeterd en is mijn hartfalen, met in den beginne een linker kamer ejectiefractie van 23%, verleden tijd. is nu tussen 43 en 49%. de cardioloog heeft mij in oktober 2019 terug verwezen naar de huisarts.

santiago de compostela 2010
santiago de compostela 2010